Odrzańska droga wodna: klucz do przyszłości transportu śródlądowego w Polsce

W dobie rosnących wyzwań klimatycznych i potrzeby zrównoważonego rozwoju transportu, Polska stawia na modernizację i rozwój żeglugi śródlądowej. Kluczowym elementem tych działań jest Odrzańska Droga Wodna (ODW), która ma szansę stać się jednym z najważniejszych korytarzy transportowych w kraju, łącząc porty morskie z zapleczem lądowym i integrując się z europejską siecią dróg wodnych. Plany Ministerstwa Infrastruktury, zawarte w Krajowym Programie Żeglugowym do roku 2030, rzucają nowe światło na potencjał tego sektora, który przez lata pozostawał niedoceniany.

tylko tutaj gospodarka morska polityka transport i spedycja żegluga śródlądowa

04 kwietnia 2025   |   07:13   |   Źródło: Gazeta Morska   |   Opracował: Kamil Kusier   |   Drukuj

fot. Ministerstwo Infrastruktury

Odrzańska droga wodna: klucz do przyszłości transportu śródlądowego w Polsce

W dobie rosnących wyzwań klimatycznych i potrzeby zrównoważonego rozwoju transportu Polska stawia na modernizację i rozwój żeglugi śródlądowej. Kluczowym elementem tych działań jest Odrzańska Droga Wodna (ODW), która ma szansę stać się jednym z najważniejszych korytarzy transportowych w kraju, łącząc porty morskie z zapleczem lądowym i integrując się z europejską siecią dróg wodnych. Plany Ministerstwa Infrastruktury, zawarte w Krajowym Programie Żeglugowym do roku 2030, rzucają nowe światło na potencjał tego sektora, który przez lata pozostawał niedoceniany.

Strategia na przyszłość: Krajowy Program Żeglugowy

Krajowy Program Żeglugowy do roku 2030 to jedyny obecnie obowiązujący dokument planistyczny dla sektora żeglugi śródlądowej w Polsce. Program zakłada ambitne cele: rozwój żeglugi śródlądowej, jej integrację z intermodalną siecią transportową oraz poprawę dostępności do portów morskich, takich jak Szczecin czy Świnoujście. Dokument ten nie jest jedynie zbiorem deklaracji – to konkretny plan działań, który ma odmienić oblicze polskich dróg wodnych. Wśród priorytetów wymienia się utrzymanie dobrych warunków nawigacyjnych na szlakach wodnych zaplecza portów morskich oraz modernizację istniejących budowli hydrotechnicznych.

- Plany Ministerstwa Infrastruktury w obszarze transportu wodnego śródlądowego skupiają się przede wszystkim na zapewnieniu sprawnego funkcjonowania śródlądowych dróg wodnych poprzez działania utrzymaniowo-modernizacyjne realizowane na już istniejącej infrastrukturze – mówi Anna Szumańska, rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury, w rozmowie z Gazetą Morską.

Jak zaznacza rzecznik resortu, "w programie podkreśla się konieczność utrzymania w należytym stanie istniejących budowli i obiektów hydrotechnicznych”.

Inwestycje na Odrze: modernizacja i odbudowa

Najbliższe lata przyniosą szereg inwestycji, które mają przywrócić Odrze jej transportowy blask. Do 2030 roku zaplanowano modernizację kluczowych obiektów hydrotechnicznych, takich jak śluzy i sterownie na stopniach wodnych Opole oraz Ujście Nysy, gdzie dodatkowo powstanie jaz klapowy. W planach jest także rewitalizacja Kanału Gliwickiego, obejmująca szlak żeglugowy i ubezpieczenia brzegowe.

Nie mniej istotne są prace na Odrze Granicznej i dolnej Wiśle, gdzie odbudowana zostanie zabudowa regulacyjna. Te inwestycje mają poprawić warunki nawigacyjne i zwiększyć ochronę przeciwpowodziową. Finansowanie tych ambitnych projektów w dużej mierze opierać się będzie na funduszach unijnych z Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko w ramach perspektywy finansowej na lata 2021-2027.

- Działania inwestycyjne zaplanowane do roku 2030 będą realizowane na istniejących budowlach hydrotechnicznych wymagających pilnej rewitalizacji. Realizacja tych działań pozwoli na prowadzenie bezpiecznej żeglugi w transporcie w relacji Szczecin – Gliwice oraz pozytywnie wpłynie na zwiększenie przewozów w relacjach międzynarodowych z Republiką Federalną Niemiec – tłumaczy Anna Szumańska.

RIS: technologia w służbie żeglugi

Nowoczesność w transporcie śródlądowym to nie tylko infrastruktura, ale także zaawansowane systemy teleinformatyczne. Kluczowym projektem w tym zakresie jest kompleksowe wdrożenie Systemu Informacji Rzecznej (RIS) na Odrzańskiej Drodze Wodnej. System ten, funkcjonujący już na 240-kilometrowym odcinku Odry, ma zostać rozszerzony, by zapewnić bezpieczną i ekonomicznie opłacalną żeglugę. To krok w stronę cyfryzacji transportu, który może przyciągnąć nowych armatorów i zwiększyć ruch na polskich rzekach.

- Niezbędne jest zadanie polegające na rozszerzeniu działania systemu teleinformatycznego, umożliwiającego prowadzenie bezpiecznej i ekonomicznie opłacanej żeglugi – mówi Anna Szumańska, wskazując na znaczenie technologii w podnoszeniu konkurencyjności sektora.

Zielona flota i wyzwania klimatyczne

Żegluga śródlądowa stoi przed podwójnym wyzwaniem: musi stać się bardziej ekologiczna, a jednocześnie zwiększyć swoje zdolności przewozowe. Ministerstwo Infrastruktury dostrzega te potrzeby i planuje działania wspierające modernizację floty. Analizy wskazują, że zwiększenie ładowności statków może znacząco obniżyć emisję gazów cieplarnianych, co jest szczególnie istotne w kontekście unijnych celów klimatycznych. Jednocześnie modernizacja floty ma przygotować ją na trudniejsze warunki hydrologiczne, takie jak niskie stany wód, będące efektem zmian klimatycznych.

- Ich realizacja pozwoli na wsparcie działalności armatorów i stoczni śródlądowych poprzez m.in. modernizację floty śródlądowej do nisko- i zeroemisyjnej oraz przystosowanej do zachodzącej zmiany klimatu, w tym pracy przy obniżonych stanach wód – wyjaśnia Anna Szumańska w rozmowie z Gazetą Morską.

Potencjał Odry: 6 milionów ton rocznie

Odrzańska Droga Wodna to nie tylko lokalny szlak – to korytarz o znaczeniu międzynarodowym. Dzięki połączeniom Odra-Havela i kanałowi Odra-Sprewa integruje się z europejskim systemem dróg wodnych, a jej ujściowy odcinek wpisano do Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T. Tymczasem dane Głównego Urzędu Statystycznego za 2023 rok pokazują, że żeglugą śródlądową przewieziono zaledwie 1,69 mln ton ładunków, z czego większość przypadała na Odrę. Aż 75,5% tych przewozów realizowano w ramach transportu międzynarodowego, a relacja Szczecin – Niemcy odpowiadała za 87,6% eksportu towarów drogami śródlądowymi. Te liczby wskazują, że potencjał Odry jest wciąż niewykorzystany.

- Szacuje się, że potencjał transportowy Odry, w oparciu o istniejącą infrastrukturę, to ok. 6 milionów ton ładunków rocznie – podkreśla rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury.

Porty morskie i zaplecze lądowe

Rozwój żeglugi śródlądowej ma bezpośredni wpływ na kondycję polskich portów morskich, zwłaszcza Zespołu Portów Morskich Szczecin i Świnoujście. Poprawa dostępności transportowej na Odrze to szansa na zwiększenie przeładunków i lepsze połączenie z rynkami międzynarodowymi.

- Realizacja poszczególnych inwestycji na ODW przyczyni się do jej transportowego wykorzystania na całej długości, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy dostępności do Zespołu Portów Morskich Szczecin i Świnoujście – zaznacza Anna Szumańska.

Wyzwania i nadzieje dla żeglugi śródlądowej

Przed polskim sektorem żeglugi śródlądowej stoi wiele wyzwań: od modernizacji infrastruktury, przez dostosowanie floty do wymogów ekologicznych, po likwidację tzw. wąskich gardeł, czyli miejsc limitujących żeglugę. Jednak plany Ministerstwa Infrastruktury, wsparte unijnym finansowaniem i jasną strategią, dają nadzieję na renesans tego sektora. Odrzańska Droga Wodna może stać się nie tylko arterią transportową, ale także symbolem zrównoważonego rozwoju i nowoczesności.

- Działania te mają na celu odbudowę zniszczonej infrastruktury, której utrzymanie w dobrym stanie technicznym pozwoli na zapewnienie warunków nawigacyjnych dla celów transportowych i ochrony przeciwpowodziowej – podsumowuje Anna Szumańska.

Czy Polska wykorzysta ten potencjał? Odpowiedź poznamy w ciągu najbliższych lat, ale jedno jest pewne – żegluga śródlądowa ma szansę odegrać kluczową rolę w przyszłości polskiego transportu. Czas pokaże, czy ambitne plany przełożą się na realne zmiany na polskich rzekach.

Postaw nam kawę, a my postawimy na dobrą morską publicystykę! Wspieraj Gazetę Morską i pomóż nam płynąć dalej - kliknij tutaj!

ministerstwo infrastruktury żegluga śródlądowa odrzańska droga wodna krajowy program żeglugowy

komentarze

---

wpisz treść

SKOMENTUJ

nick

Dodaj pierwszy komentarz